Sıkça Sorulan Sorular
Öğrenmek istediğiniz tüm soruların cevabına buradan ulaşabilirsiniz.
Ağızdan yeterli miktarda besin alınamadığında veya gıdalar ağız yoluyla yutulamadığında ya da alınsa bile tolere edilemediğinde bir beslenme yolu olarak tüple beslenme önerilmiş olabilir. Yakınınızın veya sizin ihtiyaç duyduğunuz tüm besinleri tüple beslenme yoluyla almanız, günlük beslenme ihtiyaçlarının karşılanmasına destek olabilir.
Daha detaylı bilgilere aşağıdaki içeriklerden ulaşabilirsiniz:
2- Neden tüple beslenme ve tüple beslenme kararı verme?
3- Tüple beslenmenin faydaları nelerdir?
Aşağıdaki videolardan konuyla ilgili uzman görüşlerini dinleyebilirsiniz:
1- Yetersiz beslenme (malnütrisyon) nedir?
2- Yetersiz beslenmenin (malnütrisyonun) belirtileri ve sonuçları nelerdir?
3- Yetersiz beslenme (malnütrisyon) nasıl tedavi edilir?
4- Hangi durumlarda tüple beslenme ihtiyacı doğar?
5- Tüple beslenme hangi hastalıklarda ve ne zaman gereklidir?
Bazı durumlarda, tüple beslenme tek besin kaynağı olarak kullanılabilir. Tüple beslenme sayesinde doktorunuzun veya diyetisyeninizin önerdiği miktarda tıbbi beslenme ürünlerini düzenli olarak almanız halinde dengeli ve sağlıklı bir diyete ulaşabilirsiniz. Böylelikle ihtiyaç duyduğunuz günlük tüm besinleri alabilirsiniz.
Konuyla ilgili videoyu uzmanından dinlemek için tıklayınız:
Bazı kişiler kısa bir süre boyunca tüple beslenmeye gerek duyarken, diğer kişiler daha uzun bir süre boyunca buna ihtiyaç duyabilir. Bu tüple beslenme nedenine göre değişebilir. Sağlık ekibi yakınınızın veya sizin tahmini olarak ne kadar bir süre boyunca beslenme tüpüne ihtiyaç duyacağınızı bildirecektir.
Tüple beslenme sırasında hangi beslenme yolu uygulanıyorsa uygulansın aşağıdaki durumlara dikkat edilmesi sorunlarla karşılaşma riskinizi azaltabilir:
- Öncelikle size verilen beslenme programına uymalısınız.
- Belirtilen saatlerde, miktarlarda ve hızlarda beslenme ürününü vermelisiniz. Hızlı ya da yavaş verilmesi ya da olması gerekenden fazla miktarda tıbbi beslenme ürünü alınması da sorunlara neden olabilir.
- Her beslenme öncesinde tüpün yerinde olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Tüple beslenen kişinin beslenme pozisyonunun yarı oturur şekilde, belden itibaren 45° yükseltilmiş olduğundan emin olunuz. Beslenme sona erdikten sonra da en az 30-60 dakika aynı pozisyonda kalmasına özen göstermelisiniz.
- Beslenme tüpünün tıkanmaması için her beslenme, ilaç verme öncesi ve sonrasında tüpten mutlaka beslenme programında belirtilen miktarda su verilmelidir. Eğer pompa ile ara vermeden beslenme uygulanıyorsa yine beslenme programında belirtilen saatlerde ve miktarda su verilmesine dikkat edilmelidir.
-Kullanılan beslenme ekipmanlarının temizliğine, beslenme seti, enjektör gibi malzemelerin 24 saatte bir değiştirilmesine, her uygulama sonrasında yıkanarak temiz bir yerde saklanmasına dikkat etmelisiniz.
-Tıbbi beslenme ürünleri kapağı açılmadan önce serin ve kuru bir yerde saklanmalı, kapağı açılmış ürünler 24 saat buzdolabında saklanmalıdır. Kapağı açılmış ürünler buzdolabında saklanmış olsa bile 24 saati geçtiyse kullanılmamalıdır. Tüple beslenme sırasında verilen tıbbi beslenme ürününün oda ısısında olmasına dikkat edilmelidir. Ürünler doğrudan ısıya maruz bırakılmamalıdır. Soba, kalorifer peteği, ocakta ısıtılmamalı, tıbbi beslenme ürünü kaynar suyun içinde bekletilmemelidir.
Eğer hastanız gastrostomi veya jejunostomi ile besleniyorsa, doktorunuzun önerdiği şekilde ve sıklıkta tüpün giriş yerinin (stomanın) temizliği ve bakımını yapmalısınız. Aşağıdaki sorunlara ilişkin belirti olup olmadığını her gü̈n kontrol etmeyi alışkanlık haline getirmeniz önemlidir:
• Stoma bölgesi etrafında kızarıklık: Uzun süre geçmeyen veya ağrılı bir kızarıklık hissedilirse bu durumu sağlık ekibinizin bir üyesine bildirmelisiniz.
• Stoma bölgesinde akıntı: Normalde kuru olan gastrostomi veya jejunostomi bölgesinden bir akıntı meydana geldiğini fark ederseniz bunu doktorunuza söylemelisiniz. Bölgeyi iyice temizleyip kurulamaya devam edebilirsiniz. Cildi korumak ve bölgenin kuru kalmasını sağlamak için özel bir pansuman yapmanız veya özellikli ürünler kullanmanız tavsiye edilebilir. Bu durumlarda mutlaka doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
• Stoma etrafındaki ciltte doku parçası büyümesi (granülasyon): Stoma bölgesinin etrafındaki ciltte doku parçası büyümesi meydana gelebilir ve tedavi uygulanması gerekebilir. Bu, granülayon dokusu olarak anılmaktadır ve vücudun cerrahi işlem yapılmış olan bölgeyi onarmaya çalışmasından kaynaklanmaktadır. Bu durum meydana gelirse doktorunuzla veya sağlık ekibinizin bir üyesiyle iletişime geçmelisiniz.
• Mide içeriğinin gastrostomi (tüpün giriş yeri) bölgesinin çevresinden dışarı sızması: Gastrik içeriklerin stoma bölgesinin çevresinden dışarı sızması, bu bölgeyi çevreleyen ciltte yanmaya ve ağrıya neden olabilir. Bu gibi bir durumda doktorunuzla veya sağlık ekibinizin bir üyesiyle iletişime geçmelisiniz. Sorunlar düzelmiyorsa, tüpünüz veya tıbbi beslenme ürününüzle ilgili herhangi bir sorundan endişe ediyorsanız, mutlaka doktorunuzla veya sağlık ekibinizin bir üyesiyle iletişime geçmelisiniz.
Uzmanlarından dinlemek için aşağıdaki videoları izleyebilirsiniz:
Tüple beslenme sırasında nelere dikkat edilmelidir?
Tüple beslenmede nelere dikkat edilmelidir?
Tüple beslenme ile ilgili hastalar ve yakınlarından en sık gelen sorular nelerdir?
Doktorunuz tüple beslenme sırasında ağızdan da beslenebilme konusunda size bilgi verecektir. Tüple beslenen kişinin ağızdan beslenmesi konusunda doktorundan mutlaka onay alınmalıdır. Tüple beslenen kişinin yemek yemesine izin veriliyorsa hangi gıdaların tüketilebileceği ve güvenli gıda miktarları hakkında da bilgilendirildikten sonra ağızdan beslenme başlamalıdır.
Konuyla ilgili videoyu uzmanından dinlemek için tıklayınız:
Beslenme tüpünden, sağlık ekibiniz tarafından size önerilen tıbbi beslenme ürünü, su ve ilaçlar dışında başka bir şey kullanılması önerilmemektedir. Aksi takdirde, tüp tıkanabilir, tüpün değiştirilmesi gerekebilir ve yeterli temizliğin sağlanamaması nedeniyle enfeksiyon meydana gelebilir.
Yakınınız veya sizin için en uygun tüple beslenme rutininin belirlenmesi zaman alabilir. Rutininizde bu doğrultuda küçük ayarlamalar yapılırken, bazı sorunlar yaşanabilir. Ancak, bu semptomları yönetmek ve önlemek için izlenebilecek birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler:
- Tüple beslenme ile ilgili yaşadığınız her sorunu sağlık ekibinizle paylaşmalısınız.
- Size verilen beslenme programına uymalısınız.
- Belirtilen saatlerde, miktarlarda ve hızlarda beslenme ürününü vermelisiniz. Hızlı ya da yavaş verilmesi ya da olması gerekenden fazla miktarda tıbbi beslenme ürünü alınması da sorunlara neden olabilir.
- Her beslenme öncesinde tüpün yerinde olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Tüple beslenen kişinin beslenme pozisyonunun yarı oturur şekilde, belden itibaren 45 derece yükseltilmiş olduğundan emin olunuz. Beslenme sona erdikten sonra da en az 1 saat aynı pozisyonda kalınmasına özen göstermelisiniz.
- Beslenme tüpünün tıkanmaması için her beslenme, ilaç verme öncesi ve sonrasında tüpten mutlaka beslenme programında belirtilen miktarda su verilmelidir. Eğer pompa ile ara vermeden beslenme uygulanıyorsa yine beslenme programında belirtilen saatlerde ve miktarda su verilmesine dikkat edilmelidir.
-Kullanılan beslenme ekipmanlarının temizliğine, beslenme seti, enjektör gibi malzemelerin 24 saatte bir değiştirilmesine, her uygulama sonrasında yıkanarak temiz bir yerde saklanmasına dikkat etmelisiniz.
-Tıbbi beslenme ürünleri kapağı açılmadan önce serin ve kuru bir yerde saklanmalı, kapağı açılmış ürünler 24 saat buzdolabında saklanmalıdır. Kapağı açılmış ürünler buzdolabında saklanmış olsa bile 24 saati geçtiyse kullanılmamalıdır. Tüple beslenme sırasında verilen tıbbi beslenme ürününün oda ısısında olmasına dikkat edilmelidir. Ürünler doğrudan ısıya maruz bırakılmamalıdır. Soba, kalorifer peteği, ocakta ısıtılmamalı, tıbbi beslenme ürünü kaynar suyun içinde bekletilmemelidir.
Olası karşılaşabileceğiniz sorunlar:
• Mide bulantısı: Bulantı durumu varsa (tüple beslenen kişi kendisini iyi hissetmiyorsa) tüple beslenmeyi 1-2 saat erteleyerek, daha iyi hissetmeye başlandığında beslenmeye tekrar başlayabilirsiniz. Tüple beslenme pozisyonunun doğru olduğundan emin olmalısınız. Sağlık ekibinize bu konuda bilgi vererek, önerilerine göre hareket edebilirsiniz.
• İshal: İlk olarak, eğer beslenme pompası kullanıyorsanız pompanın doğru hızda tıbbi beslenme ürününü verdiğinden emin olmalısınız. Pompa hızı, tüple beslenme programının bir parçası olarak size verilmiş olmalıdır. Beslenme ekipmanının temiz olduğundan ve uygulama setinizin her 24 saatte bir değiştirildiğinden emin olmanız önerilir. Tıbbi beslenme ürünü her zaman oda sıcaklığında verilmeye dikkat edilmelidir. Kapağı açık ve henüz bitmemiş tıbbi beslenme ürününün ağzını kapattığınızdan ve buzdolabında tuttuğunuzdan emin olmalısınız. Tıbbi beslenme ürününü tekrar kullanmaya hazır olduğunuzda, buzdolabından çıkarmanız ve kullanmadan önce oda sıcaklığına getirmeniz önerilir. Bir tıbbi beslenme ürününün kapağı açıldıktan sonra 24 saat geçmişse bu ürün bozulmuş olabileceği için kullanılmamalıdır. Tüple beslenme enjektör aracılığıyla sağlanıyorsa, tıbbi beslenme ürününü beslenme programında belirtilen miktarda, hızda ve saatte verdiğinizden emin olmalısınız. Ürünün olması gerekenden hızlı ya da fazla verilmesi de sorunlara neden olabilir. Beslenme ürünü, damla ayarlı bir beslenme seti ile veriliyorsa beslenme programında belirtilen, miktarda ve hızda verildiğini kontrol etmelisiniz.
• Kabızlık: Diyetisyeniniz veya doktorunuz tarafından önerilen günlük su miktarının alındığından emin olunmalıdır. Mümkünse ve sağlık ekibiniz tarafından öneriliyorsa tüple beslenen kişi egzersiz yapmaya ve biraz gezinmeye çalışabilir. Bu yöntem sorunu çözmüyorsa durumu diyetisyeninize, hemşirenize veya doktorunuza bildirmelisiniz.
Yakınınızın veya sizin sorunlar yaşayıp yaşamayacağınız ve sorunların ne kadar zaman içinde düzeleceği kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Sorunlar düzelmiyorsa veya ne yapmanız gerektiği konusunda emin değilseniz, mutlaka doktorunuzla, diyetisyeninizle, hemşirenizle veya sağlık ekibinizin bir üyesiyle iletişime geçmelisiniz.
Konuyla ilgili videoları uzmanlarından dinlemek için tıklayınız:
Tüple beslenmede nelere dikkat edilmelidir?
PEG tüpü takıldıktan sonra ne gibi sorunlarla karşılaşılabilir?
Tüple beslenen hasta ishal (diyare) olduğunda ne yapılmalıdır?
Tüple beslenen hasta kabız (konstipasyon) olduğunda ne yapılmaldır?
Tüp tıkanıklığının önlenmesi / tıkanıklık durumunda yapılacaklar
Eve gitmeden önce tüple beslenmenin siz veya yakınınız için neden en iyi seçenek olduğunu anlamanız önemlidir. Ayrıca, tüple beslenme eğitimi almanız, tıbbi beslenme ürününü, ekipmanlarını temin etmiş olmanız ve ihtiyaç duyduğunuzda kimlerle iletişime geçeceğinizi bilmeniz gerekir. Hastaneden ayrılmadan önce sağlık ekibinizden gerekli tüm bilgileri aldığınızdan emin olmalısınız. Ne yapmanız gerektiği konusunda emin değilseniz, doğru soruları sorarak kendinize güveninizi artırabilirsiniz.
Daha fazla bilgi için şu içeriklere bakabilirsiniz:
Bu süreci nasıl yöneteceğim ?
Eve geçiş - Taburculuk
Destek alabileceğiniz kaynaklar için tıklayınız.
Tüple beslenme, hastanede kalınmayı gerektirmez. Evde tüple beslenmek, tüple beslenen kişi ve yakınları için pek çok yönden değişikliğe neden olan bir deneyimdir. Ancak yönetilebilir bir süreç olup bir süre sonra günlük rutininizin ve yaşamınızın bir parçası haline gelmektedir. Size bu konuda destek olabilecek sağlık çalışanları bulunmaktadır.
Daha fazla bilgi için ilgili içeriğe bakabilirsiniz:
Destek alabileceğiniz kaynaklar için tıklayınız.
Tüple beslenme, tıpkı ağız yoluyla gıda alınmış gibi tokluk hissi verebilir. Ancak, tıbbi beslenme ürününün bir gün içinde kesintisiz olarak küçük miktarlarda verildiği durumlarda, daha düşük düzeyde bir tokluk hissi yaşanabilir. Besin alımı önerilen miktarın altındaysa veya beslenme öğünleri arasında daha fazla zaman bırakılırsa açlık hissedilebilir. Daha uzun bir süre açlık hissedilirse bu durumu doktorunuza veya diyetisyeninize bildirmelisiniz. Beslenme planı gözden geçirilerek gerekirse değişikliğe gidebilirler.
Doktorunuz veya diyetisyeniniz tüple beslenen kişi için uygun sıvı hacmini ve hangi saatlerde alması gerektiğini önerecektir. Belirtilen sıvı hacmi sıcak havalarda/egzersiz sırasında/hastalık durumunda değişiklik gösterebilir. İçecek içilip içilemeyeceği ve ne tür içecekler içilebileceği tüple beslenen kişinin, kişisel durumuna bağlıdır. Yutmakta zorluk çekiliyorsa içilen içeceklerin soluk borusuna kaçma ve akciğerlerde enfeksiyon oluşturma riski olabilir. Tüple beslenen kişinin tıbbi rahatsızlığına göre uygun içecekler, bu içeceklerin tüpten mi ağızdan mı verileceği ve hangi miktarda olması gerektiği bilgileri için sağlık ekibinize danışmalısınız.
İlgili videoyu uzmanından dinlemek için tıklayınız.
Tüple beslenen kişi öksürdüğünde, ani hareket ettiğinde veya tüpü yanlışlıkla çektiğinde tüp yer değiştirebilir veya yerinden çıkabilir. Bu durumda hemen beslenmeyi durdurmalısınız. Tüpü bulunduğu şekilde sabitleyerek, hareket ettirmeden hastaneye giderek beslenme tüpünü ilgili sağlık uzmanına değiştirtmeniz gerekir.
Yararlı ipucu: Acil Serviste uzun süre beklemek zorunda kalmamak için hastaneyle önceden iletişime geçebilirsiniz. Bir gastrostomi veya jejunostomi tüpü varsa ve yanlışlıkla yerinden çıkmışsa, bölgenin üzerini pansumanla örterek, mümkün olduğunca hızlı bir şekilde hastanenin Acil Servisine gitmelisiniz. Sağlık ekibinizdeki ilgili kişiyle iletişime geçmelisiniz. Stoma kısa süre içinde kapanmaya başlayabilir bu nedenle hızlı hareket etmelisiniz.
Beslenme tüpü tıkandığında veya bundan şüphelendiğinizde doktorunuzla veya hemşirenizle iletişime geçmelisiniz.
Bir tüp aşağıdaki durumlarda tıkanabilir:
• Yeterince ezilmemiş ve/veya sulandırılmamış bir ilaç tüpten verilirse,
• Tıbbi beslenme ürününü vermeden ve ilaç uygulamadan önce ve sonra tüpün yeterli şekilde yıkanmaması,
• Tüp klembinin kapalı kalması.
Tüp tıkanırsa panik yapmayın. Bu kolayca çözülebilen ve önlemler alınarak engellenebilecek yaygın bir sorundur. Bu durumda sağlık ekibinizin bir üyesiyle iletişime geçmelisiniz.
Tüple beslenme sırasında siz veya yakınınız için en ideal duruş pozisyonu dik oturmaktır. Ancak, bu mümkün değilse, yakınınızın sırtını veya kendi sırtınızı en az iki yastıkla destekleyerek 45°'lik veya daha büyük bir açıyla beslenme pozisyonu verilmelidir. Beslenme boyunca ve tüple beslenme bittikten sonra 1 saat kadar bu pozisyonda kalınması gerekir. Sırtüstü dümdüz yatarak beslenmek güvenli değildir.
Daha detaylı bilgiye buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bu tarz bir durumda sağlık ekibinize mutlaka bilgi vermelisiniz.
Kusma,bulantı, ishal, kabızlık oluyorsa beslenmeyi durdurarak sağlık ekibinizin yönlendirmesine göre hareket ediniz.
Konuyla ilgili videoları uzmanından dinlemek için tıklayınız:
Tüple beslenen hasta ishal (diyare) olduğunda ne yapılmalıdır?
Tüple beslenen hasta kabız (konstipasyon) olduğunda ne yapılmalıdır?
Tüple beslenmenin amacı, rahatsızlığın iyileşmesine destek olacak şekilde vücudun ihtiyaç duyduğu doğru miktarda enerji, protein ve besini sağlamaktır. Yakınınız veya siz ihtiyaç duyduğunuz tüm besinleri ağız yoluyla alabilir hale gelene kadar tüple beslenmeye devam edilmesi gerekir. Bu nedenle, tüple beslenmeyi durdurmadan ya da dozajında veya rutininde bir değişiklik yapmadan önce mutlaka sağlık ekibinizle görüşmelisiniz.
Doktorunuz, diyetisyeniniz veya hemşireniz tarafından önerilmişse beslenme sırasında ara verebilirsiniz. Tüple beslenme için kullanılan beslenme setlerinin 24 saat içinde değiştirilmesi gerektiğini unutmamalısınız. Beslenme setleri gün içinde birden fazla kez takılır ve çıkarılırsa kontaminasyon (kirlenme) riski artabilir. Bu nedenle her defasında beslenme setini yıkamaya, temiz bir yerde saklamaya dikkat etmelisiniz. Yıkama işlemini sadece suyla yapmanız yeterlidir.
Uzmanından ilgili videoyu dinlemek için tıklayınız.
İlgili içerikler:
Tüple beslenme programına uyum
Tüple beslenme sırasında ihtiyaç duyabileceğiniz ekipmanlar ve cihazlar
Beslenme tüpüne iyi bakıldığı sürece renk değişimi meydana gelmemelidir. Ancak, tüp uzun süre boyunca vücutta kalırsa tıbbi beslenme ürünü ve/veya ilaçlar nedeniyle biraz renk değişikliği meydana gelebilir. Tüple veya tüpün rengiyle ilgili endişeleriniz varsa sağlık ekibinizle iletişime geçebilirsiniz.
Tıbbi beslenme ürünleri her zaman oda sıcaklığında (20-25 ºC) uygulanmalıdır. Soğuk ürünler mide bulantısı, kusma veya ishal gibi gastrointestinal intolerans sorunlarına neden olabilir.Ürünler hiçbir zaman direkt olarak ısıtılmamalıdır.
Uzmanından ilgili videoyu izlemek için tıklayınız:
Tıbbi beslenme ürünleri evde nasıl bir ortamda saklanmalıdır?
İlgili içeriği buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Ekstra takviye alıp alınamayacağı ve hangi takviyelere izin verileceği tüple beslenen kişinin kişisel durumuna bağlıdır. Bu duruma uygun takviyeler için doktorunuza danışmalısınız.
Doktorunuz tarafından fiziksel aktivite ve egzersiz yapmanız önerilmişse; egzersiz sırasında beslenme tüpünü ve tüpün takılı olduğu bölgeyi mümkün olduğunca korumaya özen göstermelisiniz. Tüpün yerinden çıkmasına neden olabilecek ani hareketlerden kaçınılmalıdır, tüp egzersiz sırasında sabitlenmelidir. Tüple beslenirken dışarı çıkmayı veya dolaşmayı kolaylaştırabilecek farklı araçlar bulunmaktadır. Bu konuda size yardımcı olabilecek araçları öğrenmek için doktorunuzla veya sağlık ekibinizin bir üyesiyle görüşebilirsiniz. Yatağa bağımlı kişilerin yapabileceği egzersizler için doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Tüple beslenen kişinin banyo yapabilmesi konularında doktorunuzun yönlendirmesine göre hareket etmelisiniz.
Tüple beslenirken iş hayatına devam edilebilir. Beslenme programınızı işinize göre en iyi şekilde uyarlamak için sağlık ekibinizle görüşebilirsiniz.
İster tüple besleniyor olun ister tüple beslenen birine bakıyor olun, seyahat (yurt içi veya yurt dışı) edilebilir. Dikkate alınması gereken zorluklar ve hususlar bulunmaktadır. İlgili sağlık ekibi ve tüple beslenme konusunda bilgi alabileceğiniz bilgilendirme ve destek hizmeti sunan hemşireler ihtiyaç duyduğunuzda size yol gösterebilir. Doktorunuzdan zorunlu özel ihtiyaçlarınızı açıklayan bir yazı almanız yararlı olabilir. Ayrıca, yanınızda gerekli miktarda tıbbi beslenme ürünü ve sarf malzemeyi bulundurduğunuzdan emin olmalı veya tatilde kalacağınız yerde tıbbi beslenme ürünü ve ekipman ihtiyaçlarınızı nereden sağlayacağınızı öğrenmelisiniz.
Çoğu kişi, tüple beslenmeye neden ihtiyaç duyduğunu ve ne işe yaradığını arkadaşlarıyla/yakınlarıyla açıkça konuşabilmektedir. Bu durumu arkadaşlarınıza/yakınlarınıza açıklamanız ve onlarla konuşmanız halinde, zaman zaman beslenmek üzere bir kenara çekilmeniz gerektiğinde sizi daha fazla anlayışla karşılayacaklardır. Bu konuda siz ne kadar rahat olursanız, onlar da o kadar rahat olacaktır.
Hamilelik sırasında tüple beslenme yapılabilir. Tüple besleniyor ve çocuk sahibi olmayı düşünüyorsanız, gebe kalmadan önce sağlık ekibinizle görüşerek size en uygun beslenme yolunun seçildiğinden emin olmalısınız.